Σμάρτφον Smartphone

Ο εθισμός στα “έξυπνα κινητά” είναι ζήτημα προσωπικότητας;

James A. Roberts Καθηγητής Μάρκετινγκ, Baylor University, theconversation, Αύγουστος 25, 2016 (μετάφραση/επιμ. Γ. Σιδηρόπουλος)

Πόσες φορές την ημέρα επισκέπτεστε το smartphone σας;

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ένας Αμερικανός κοιτάζει το κινητό του τηλέφωνο κατά μέσο όρο 150 φορές την ημέρα. Μία άλλη μελέτη  προχωρεί ακόμη και στο ανησυχητικό ποσοστό του 300 φορές την ημέρα. Για τους νεότερους, η προσκόλληση στον φορητό υπολογιστή είναι ιδιαίτερα σημαντική: το 53% των Αμερικανών ηλικίας 15 έως 30 ετών παραδέχονται ότι προτιμούν να χάσουν την αίσθηση της γεύσης από το smartphone τους.

Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι πολλοί από αυτούς τους νέους εξαρτώνται απόλυτα από το smartphone τους. Έχοντας μελετήσει εξάρσεις που σχετίζονται με την κατανάλωση για 20 χρόνια, ξέρω ακριβώς πότε η κανονική συμπεριφορά γίνεται ανθυγιεινή. Το γεγονός ότι το 80% ως 90% των χρηστών χρησιμοποιούν το τηλέφωνό τους κατά την οδήγηση -το οποίο κοστίζει 6.000 ζωές κάθε χρόνο- δείχνει σαφώς ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα σε σχέση με το κινητό τηλέφωνο. Και ως καθηγητής πανεπιστημίου, έχω προσωπική αντίληψη για το πώς αποσπάται η προσοχή των φοιτητών από το smartphone τους κατά τη διάρκεια των μαθημάτων - όπως τα έγραψα στο βιβλίο μου για τη χρήση έξυπνων κινητών,  Too Much of a Good Thing  (Υπερβολική ποσότητα από ένα Καλό πράγμα).

Για να κατανοήσω καλύτερα αυτό τον εθισμό, αναρωτήθηκα αν κάποιοι άνθρωποι είναι πιθανό να εξαρτηθούν περισσότερο από άλλους από το smartphone τους. Ένα μεγάλο σώμα ερευνητών συνδέει τους τύπους προσωπικότητας με ορισμένους εθισμούς. Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια σύνδεση αυτού του τύπου για ανθρώπους "εθισμένους" στο κινητό;

Η επιρροή του κινητού

Αρχικά, προσπάθησα να κατανοήσω περισσότερο από προηγουμένως την προσοχή του κινητού τηλεφώνου. Το 2014, πραγματοποίησα έρευνα με αρκετούς συναδέλφους για να μάθω πόσο καιρό οι νέοι περνούσαν τον χρόνο τους με το τηλέφωνό τους. Ανακαλύψαμε ότι ένας φοιτητής περνά περίπου 8 ώρες και 48 λεπτά την ημέρα στο τηλέφωνό του (ένας αριθμός που με εκπλήσσει πάντα).

Τα υπόλοιπα στοιχεία δείχνουν έντονη προσκόλληση στο τηλέφωνο: το 79% των Αμερικανών ψάχνει το τηλέφωνό του στα 15 λεπτά μετά το ξύπνημα, το 68%  κοιμάται με αυτό, το 67% το συμβουλεύεται ακόμη και όταν δεν χτυπά ή δονείται και τέλος το 46% λένε ότι "δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτό".

Υπάρχουν ωστόσο ορισμένες εξαιρέσεις, σπάνιοι άνθρωποι, που δεν πέφτουν στις πολλές παγίδες του τηλεφώνου, το χρησιμοποιούν ελάχιστα ή αποφεύγουν να το χρησιμοποιούν εντελώς. Όσο για εκείνους που έχουν χάσει εντελώς τον έλεγχο, έχουν όλα τα συμπτώματα εθισμού - ευφορία, ανοχή, σύνδρομο στέρησης, σύγκρουση και υποτροπή.

Για να καταλάβουμε τι μπορεί να προκαλέσει εθισμό στο κινητό, πρόσφατα διεξήγαγα μια νέα μελέτη με τους συναδέλφους μου Chris Pullig και Chris Manolis για να μάθω αν ορισμένα άτομα βρισκόταν σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Απομονώσαμε 7 χαρακτηριστικά γνωρίσματα που μπορούν να προωθήσουν αυτόν τον εθισμό σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 346 Αμερικανών φοιτητών. Αξιολογήσαμε επίσης τον βαθμό της παρορμητικότητας καθενός από αυτούς.

Ηρεμιστικό και κοινωνικό σύμβολο

Τα τελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι η χαμηλή συγκέντρωση και η υψηλή παρορμητικότητα είναι χαρακτηριστικά γνωρίσματα που σχετίζονται με τον εθισμό των κινητών. Δηλαδή: Αν έχετε πρόβλημα να επικεντρωθείτε σε μια εργασία, πιθανότατα “ορμάτε” στο τηλέφωνό σας.

Αυτή η νέα μορφή εξάρτησης γίνεται ευρέως διαδεδομένη καθώς η ικανότητά μας να συγκεντρωθούμε έχει μειωθεί δραματικά. Μια μελέτη που διεξήχθη από την Microsoft το 2015, δείχνει ότι η μέση συγκέντρωση ενός "κανονικού" ατόμου είναι 8,25 δευτερόλεπτα - μικρότερη από αυτή του Carassius auratus (χρυσόψαρο) και είναι σχεδόν 4 δευτερόλεπτα μικρότερη από πριν 15 χρόνια, όταν ήταν 12 δευτερόλεπτα.

Όσον αφορά τα γνωρίσματα, υπάρχουν τρία που φαίνεται να προδιαθέτουν την εξάρτηση από το τηλέφωνό τους. Το πρώτο από αυτά είναι η συναισθηματική αστάθεια. Για όσους είναι πιο συναισθηματικά ασταθείς, το κινητό τηλέφωνο παίζει ρόλο ηρεμιστικού, που προσφέρει έναν ιδανικό συνδυασμό ψυχαγωγίας και παρηγοριάς, μέσω συνεχών πληροφοριών ή ειδοποιήσεων. Ο ατελείωτος "Scroller" αντιπροσωπεύει γι 'αυτούς έναν κατευνασμό.

Ανακαλύψαμε επίσης ότι οι πιο εξωστρεφείς μαθητές - αυτοί που πάντα θέλουν να είναι "εκεί όπου συμβαίνει το γεγονός" και παραμένουν συνδεδεμένοι με άλλους - κινδυνεύουν περισσότερο από εθισμό με το κινητό τους από ό, τι οι πιο εσωστρεφείς. Το "συναίσθημα της σύνδεσης με άλλους" είναι ένα ουσιαστικό συναίσθημα μεταξύ των πιο εξαρτημένων, γι 'αυτό και οι εσωστρεφείς φοιτητές - που δεν αισθάνονται αυτή την επιτακτική ανάγκη - είναι λιγότερο πιθανό να υποκύψουν στις παγίδες του κινητού.

Τέλος, οι πιο υλιστές φοιτητές ανέφεραν μεγαλύτερη εξάρτηση από το τηλέφωνό τους. Μπορεί να φαίνεται περίεργο εκ πρώτης όψεως, αλλά δεδομένου του βασικού ρόλου που παίζουν τα τηλέφωνα στις ζωές των νέων, δεν είναι τόσο περίεργο. Χρησιμοποιούν το κινητό τους μπροστά στον κόσμο και δεν σταματούν να το δείχνουν σε άλλους: η μάρκα και τα χαρακτηριστικά των εργαλείων γίνονται ένας τρόπος επίδειξης, όπως άλλοι εμφανίζουν μια τσάντα πολυτελείας ή ένα ακριβό ρολόι.

Η σύγχρονη εμμονή μας με τα “έξυπνα κινητά” είναι ένα καλό παράδειγμα αυτού που ονομάζεται “παράδοξο της τεχνολογίας”. Είναι ένα εργαλείο που μας δίνει νέες ελευθερίες, μας επιτρέπει να κάνουμε πράγματα που ονειρευόμασταν πριν από περίπου 20 χρόνια, αλλά ταυτόχρονα μας κάνει τεχνοτροπικούς σκλάβους. Έχουμε ξεπεράσει τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του ευεργετικού εργαλείου και της κακής μηχανής;

Είναι στο χέρι σας να το σκεφτείτε.